Coassistent af!

Geen coschappen meer. Ooit. Er rest nog een verslag, wat papierwerk en een afsluitend gesprek, maar dan mag ik mijzelf dokter Kommer noemen. Waar ik zeker gebruik en misschien zelfs misbruik van ga maken. Een gekke gedachte, want mijn leven lang heb ik gestudeerd, zat ik in de boeken, had ik last-minute-stress voor een tentamen of last-minute-stress voor een coschapverslag. Binnen een half jaar mag ik, mocht er een baan voorbij komen, een stap zetten in verantwoordelijkheid. Een nieuwe stap die tegelijk spannend is, maar waar ik ook naartoe ben gegroeid in een aantal jaren. Ik weet lang niet alles, sterker nog, ik weet dat ik veel niet weet. Maar ik ben er klaar voor. Alle jaren van fysiologie, snijzaalpracticum waar je honger van krijgt, steriel mogen staan op OK wat het beste was wat je mee kon maken als coassistent, de spanning van ‘zelf patiënten zien’, het draven achter de artsen aan, de afhankelijkheid van toch deels subjectief en/of vertekende beoordelingen, en bovenal, alle jaren van onbetaald (en dus goedkoop) loonslaafje zijn, zijn voorbij. Dat wordt vervangen door een baan, geld, meer verantwoordelijkheid, meer spanning, maar ook meer plezier. Nu nog solliciteren. En, oh ja, dat verslag.

Het coschap hier is goed afgesloten. Last-minute-stress? Ja, zelfs hier. Waarvoor: verslagen. Iedere keer weer. Maar geen probleem. Dr. Moses, de medical director en tevens mijn beoordelaar, was zeer onder de indruk van mijn verslagen. Toch fijn. Mijn eindbeoordeling was zoals mijn planningsgesprek: ik moest zeer duidelijk uitleggen waar hij vinkjes moest zetten, wat hij waar moest opschrijven en hoe het nou zat met cijfers. De formulieren die ik hem voorschotelde had hij ook nog nooit gezien, laat staan dat ze hier van KPB’s, de door coassistenten toch enigszins gehate beoordelingsformuliertjes, hebben gehoord. Maar goed, hij was tevreden, denk ik, op basis van het cijfer, want uit zijn manier van communiceren bleek niet heel veel. Waarschijnlijk ging ik daarom het eindgesprek uit met een raar gevoel. Hoe dan ook, wat een tijd heb ik gehad. 2 Maanden geleden stond ik op een plek waar ik niet heel ontspannen bij was. 2 Maanden later heb ik een fantastische tijd gehad in Villa Maria Hospital. Ondenkbaar, van tevoren. Dankbaarheid, achteraf.

Terwijl ik aan het tikken ben (Keba Inn, Entebbe, ongeveer 19:30, donker, luide krekels op de achtergrond) klinkt een typisch Afrikaans deuntje uit de speakers, zit ik in overhemd, korte broek en slippers te wachten tot mijn Matooke, rice en beef klaar is (nog 30 minuten). Ik word overvallen door een groep van ongeveer 12 Oegandese dames, mooi uitgedost, die hier zojuist al zaten, even weg waren gelopen en zojuist terug kwamen. Ik hoorde hen eerder dan ik hen zag. Luid gejoel, “aaaaiiii’ en een soort hoog ‘aiaiaiaiaiai’ wisselden elkaar af. Misschien een gezellig etentje, maar mijn eerste idee was toch een vrijgezellenfeest. Maar ja, dat concept kennen ze hier niet, dus dat zal wel niet kloppen.

Laat ik dan maar verder terugblikken. Mijn laatste moment van schrijven eindigde met nog een weekje coschap. Die heb ik ingevuld met een paar kleine wondjes schoonmaken en hechten, een ward round op de female ward en nog twee op maternity (vrouwenziekten en verloskunde), plus één of twee sectio’s waarbij ik assisteerde. Wel heel fijn om nog even twee dagen op maternity mee te pakken; dr. Andrew Ntabi is een jonge, ambitieuze dokter, die enorm veel kennis heeft en ook bezig is om kennis te vergaren. Zijn manier van communicatie kan echter beter. Patiënten lijden er denk ik niet direct door, maar zijn communicatiestijl is juist heel indirect, wat extra vertraging in handelingen oplevert. Goed, mijn ‘maternity’-kennis was flink weg gezakt, dus deze week was zeker geen verloren tijd. Mijn nieuwe favoriete ontbijt, Wheetabix met warme melk, hield me goed op de been.

Godfrey, mijn favoriete boda-driver, kreeg nog een mooie foto van Janna en Rachél (de vorige Nederlandse co’s die samen in mijn huisje zaten) en mij, achterop zijn boda. Hij vond het prachtig. Als Annelotte hier is (wat d.v. binnen 8 uur zo is), dan hoop ik samen met haar bij zijn gezin langs te gaan. Heel leuk. Nu had ik twee exemplaren laten ontwikkelen, een grote en een normaal formaat. Het normale formaat heb ik gedoneerd aan een van de ‘sisters’, Sister Resty, een jonge non die in opleiding is tot verpleegkundige. Zij maakte soms een praatje met een van ons, en was blij met de foto. Dat zijn de enige fysieke bewijzen dat ik daar ben geweest; ik heb de trend doorbroken die de andere co’s hanteerden om een geposeerde foto van henzelf in doktersjas bij de afdelingen en op allerhande plaatsen op te hangen. Geen kwaad woord over die gewoonte, maar het leek me niet veel meerwaarde. Laten we niet het concept ‘mental picture’ vergeten, wat veel belangrijker is, mijns inziens.

Afgelopen dinsdag sprak ik met Jelle, een van de twee geneeskundestudenten uit Groningen. Vriendelijke kerel, lid bij Vindicat (soort USC van Groningen), en toch wel blij dat hij hier samen met Janneke, een avontuurlijke studiegenote van hem. Avontuurlijk omdat ze eerder al zelf in Azie door verschillende landen had gereisd. Avontuurlijk, omdat ze uit zichzelf al zeer snel het onderhandelen onder de knie lijkt te hebben. En dit alles op basis van Jelle’s beschrijven. Stiekem word ik daar altijd een klein beetje jaloers van, als ik hoor van mensen die zo avontuurlijk zijn en wie het nauwelijks energie lijkt te kosten. Maar goed, ik heb mijn veteranen-ervaring in Jelle kunnen gieten tijdens onze wandeling door Masaka, over de markt, langs plot, het zwembad bij Banda’s en via de supermarkt weer terug naar plot. Heel ‘flex’ dat ik dit allemaal vertelde. Toen hij thuis was bij Kituvo Hospital, appte (WhatsApp) hij heel snel dat zijn huisgenootjes (vier Engelse/Ierse studenten) het ook fantastisch vonden. Ook vond Jelle het fijn om te horen dat een avontuur hier soms ook niet leuk is en best een hoop energie kost. Hij vond zichzelf al een ‘mietje’, dat hij ’s avonds zo moe was, van alle indrukken en het Engels moeten praten. Tevreden over mijn overdracht ging ik per boda in het donker terug naar Villa Maria. Jelle betaalde grof teveel. Toch fijn dat ik dat niet snel meer laat gebeuren, nu ik de gebruiken en prijzen wat beter ken.

Wat betreft de energie die het kost, heb ik nog een voorbeeld. Een vrij jonge, Nederlandse dame heeft in Masaka een guest house opgezet. Dat loopt fantastisch, daar heeft ze hard voor gewerkt. Ze is recent getrouwd met een Oegandese man. In mijn ogen was zij enórm avontuurlijk. En sterk. Dat ze hier zo lang leeft en geleefd heeft, en alles waar ze hard voor gewerkt had, wat ze allemaal maar leek te trekken. Tot ik afgelopen zondag bij plot zat en een Nederlands gesprek opving tussen deze dame en een lokale Nederlandse vriendin. Dat ze al een maand een burn-out had. Nu kon ik niet niet reageren omdat (1) ik enorm enthousiast wordt voor de mentale kant van de mens en (2) omdat ik dacht / hoopte iets te kunnen helpen, al was het maar iets. Dus ik vroeg of het oké was om bij het gesprek in te haken, wat natuurlijk wat ongemakkelijk is, wat mij weer niet zoveel kon schelen, omdat ik haar wilde helpen. Na een korte analyse van de situatie heb ik hopelijk een steentje bij kunnen dragen.

Hardlopen was echt heerlijk hier. Heuveltjes op en af, lekkere warmte, überhaupt een land wat hoger ligt dan Nederland (gokje, zo’n 600m boven NAP, minimaal), waardoor mijn EPO vast de pan uit gerezen is. Enige nadeel waren de stofwolken als een auto voorbij kwam; niet alle wegen waar ik langs liep, waren geasfalteerd. Afgelopen donderdag zag ik voor de tweede maal de vervet-aapjes, net zoals ik afgelopen week én een bijzondere roofvogel én een neushoornvogel én een soort ijsvogel, lokale soort, heb gezien. Ik geniet van de natuur, voor zover dat nog niet duidelijk is.

Maar het meest ga ik genieten als vannacht mijn wekker gaat om 2:15, om wat kleren aan te schieten en de ‘airport shuttle service’ te pakken naar Entebbe Airport, om mijn geliefde in de armen te sluiten. Tot over een tijdje!